Trumps klimaat - Frans-Jan W. Parmentier

Klassekampen, 18 november 2016
Als de VS de VN klimaatconventie verlaat, is dat niet eens het slechtste scenario.
Trumps klimaat
Terwijl alle landen van de wereld net bijeen waren gekomen in Marrakech om de implementatie van het klimaatakkoord van Parijs te bespreken, brak het nieuws door dat Donald Trump tot president van de Verenigde Staten was gekozen. Klimaatverandering gelooft hij niet in; het is een complot van de Chinezen, meent hij. Is het Parijsakkoord, twee weken nadat het in werking trad, nu al een mislukking?
Er zijn argumenten te bedenken waarom het geen catastrofe zal worden. In de krant van afgelopen maandag wees Steinar Andresen er terecht op dat het niet zo simpel is om uit internationale verdragen te stappen, en dat de economische realiteit het onwaarschijnlijk maakt dat Trump de steenkoolindustrie zal kunnen redden, zoals hij beloofd heeft.
Op zich hoop ik ook dat het allemaal wel mee zal vallen. Maar als de verkiezingscampagne ook maar iets duidelijk heeft gemaakt, dan is het dat het gevaar van Trump niet onderschat moet worden. Dat is precies wat de andere republikeinse kandidaten, en de media, tijdens de voorverkiezingen deden: Ze dachten dat zijn kandidatuur een grap was. Dat hij het alleen voor de media-aandacht deed. En als hij wel echt president zou willen worden, dat hij dan wel naar het midden zou schuiven tijdens de algemene verkiezingen. Maar dat gebeurde niet. En ook als president zal hij dat niet doen.
Donald Trump zet in op steenkool. Als hij banen wil creëren en energieonafhankelijk wil zijn kan hij beter hernieuwbare energie omarmen.
Wat betreft zijn intenties omtrent het klimaat, hoef je niet verder te kijken dan de mensen met wie hij zich omringt heeft dat we van het ergste uit kunnen gaan. Trump zijn running mate Mike Pence heeft klimaatverandering in 2001 een mythe genoemd, omdat volgens hem de aarde vijftig jaar daarvoor warmer zou zijn geweest. Helaas is zo’n bizarre omdraaiing van de feiten de nieuwe vicepresident niet vreemd: In datzelfde jaar schreef hij ook dat roken niet dodelijk is.
Daarnaast heeft Trump de klimaatontkenner Myron Ebell aangesteld om het transitieteam te leiden voor het milieuagentschap EPA. Dit agentschap zal straks onderhevig zijn aan de grillen van een man die tien jaar terug in Forbes magazine beweerde dat klimaatverandering, als het al zou bestaan, geen enkel probleem is. Een toename van hittegolven zou volgens hem alleen maar dodelijk zijn voor mensen die toch al spoedig zouden komen te overlijden. En dat niemand er last van heeft als iedereen airconditioning aanschaft.
De intenties van Trump en de zijnen zijn dus glashelder. In plaats van investeren in zon-, wind- en waterenergie, willen ze alle olie, gas en steenkool in de VS uit de grond halen om banen te creëren en energieonafhankelijk te worden. De ironie wil dat juist veel nieuwe banen in de hernieuwbare energie gecreëerd worden, en nu al goedkoper is dan steenkool. Anders gezegd: Als Donald Trump inderdaad energieonafhankelijkheid wil combineren met banengroei, voor de best mogelijke prijs, dan moet hij de groene energierevolutie omarmen, niet tegenhouden.
Maar de werkelijkheid doet er niet toe in Trumpland. Beeldvorming is alles. Alhoewel het Parijsakkoord niet bindend is – de nieuwe Amerikaanse regering kan het gewoon negeren – zullen ze een symbolisch statement willen maken.
Het is zeer waarschijnlijk dat de Verenigde Staten uit de klimaatconventie van de VN zal stappen, zoals een bron dichtbij Trump deze week aan Reuters liet doorschemeren.
Men moet het gevaar van Trump niet onderschatten
Het klimt misschien vreemd, maar als de VS uit de klimaatconventie stapt is dat niet eens een heel slecht scenario. Toen George W. Bush dat niet deed, werd er door de VS acht jaar lang dwarsgelegen waardoor geen enkele vooruitgang geboekt werd. Tijd die we niet konden missen. Mits een exit van de VS geen navolging vindt bij andere landen, kan de rest van de wereld, zonder Trump, vaart maken met het oplossen van het klimaatprobleem. De VS draagt tenslotte ‘slechts’ 15 procent bij aan de mondiale uitstoot. Het is hoopgevend dat de werelduitstoot al drie jaar op een rij nauwelijks gestegen is, ondanks sterke economische groei. En dit komt met name door grote veranderingen in China, niet de VS.
Uiteraard is klimaatbeleid maar een van de vele zaken waar ik me zorgen om maak na een campagne vol walgelijke opmerkingen en een ongekende ontkenning van feiten. Wat dat betreft begin ik de kiezers aan de andere kant van het politieke spectrum beter te begrijpen, hoe die zich acht jaar geleden voelden.
Toentertijd zat ik in een taxi in Fairbanks, Alaska, na een paar weken veldwerk waarbij we de metaanuitstoot van dooimeertjes op de toendra haddgen gemeten. Obama was net verkozen tot president, en de taxichauffeur was doodsbenauwd voor de toekomst. Doodspanelen die zouden bepalen wie gezondheidszorg mocht krijgen. Het intrekken van het recht op wapenbezit. Dat soort dingen.
“Maak je geen zorgen”, zei ik. “Hij wordt niet veel anders dan de andere presidenten”. De taxichauffeur leek niet overtuigd, maar het is ondertussen duidelijk dat zijn ergste angsten ongegrond waren.
Helaas geeft Trump, nu de rollen zijn omgedraaid, mij geen enkele reden om nu weer zo geruststellend te zijn.
Deze tekst verscheen oorspronkelijk in Klassekampen op 18 november 2016